راهنمای جامع تعمیر و نگهداری پنل های خورشیدی

خرید و نصب پنل های خورشیدی یک سرمایه گذاری بزرگ محسوب می شود. نصب یک سیستم خورشیدی خانگی به طور متوسط بیش از 10000 دلار هزینه دارد. از این رو شما به عنوان یک صاحب خانه دوست دارید که با به حداکثر رساندن طول عمر و بازده پنل های خورشیدی خود، بیشترین بهره را از دستگاه هایی که خریداری و نصب کرده اید، ببرید.

خوشبختانه نگهداری از پنل های خورشیدی کار چندان سختی نیست. در واقع احتمال دارد تا سال ها بعد از نصب یک پنل خورشیدی لزومی نداشته باشد کار خاصی انجام دهید. در واقع از آنجاییکه پنل های خورشیدی با مهار نور خورشید، برق تولید می کنند؛ لذا برای ادامه تولید برق، نیازی به نگهداری فنی و مستقیم ندارند. اکثر پنل های خورشیدی ظرفیت بالا دارای ضمانت نامه و گارانتی 25 تا 30 سال هستند و بسیاری از آنها تا یک دهه پس از پایان گارانتی، همچنان کار می کنند.

اما باید بپذیریم که در دنیای واقعی مشکلاتی به وجود می آیند؛ از این رو گاهاً لازم است خود شما برای حفظ و نگهداری سیستم انرژی تجدیدپذیر دست به کار شوید. احتمال دارد برخی از پنل های خورشیدی یا بخش هایی از آن خیلی زودتر از چرخه عمر مورد انتظار معیوب شده و یا از کار بیافتند. در ضمن همواره برخی عوامل خارجی بر توانایی یک پنل خورشیدی و عملکردش در حداکثر ظرفیت خود تاثیر می گذارند.

ما در این مطلب قصد داریم درباره مراحلی صحبت نماییم که برای نظارت بر حفظ عملکرد پنل های خورشیدی و نگهداری آنها در مقابل مشکلات ثالث ضروری هستند؛ در ضمن درباره نحوه تعویض قطعات سیستم برق خورشیدی و کارهایی که در پایان عمر مفید یک پنل خورشیدی باید انجام دهید، نیز بحث می کنیم.

نظارت بر عملکرد پنل خورشیدی

راه های مختلفی برای بررسی عملکرد روزانه پنل های خورشیدی وجود دارد و راه مناسب بستگی به سیستم پنل خورشیدی شما دارد. اگر سیستم شما به اندازه کافی برق به وجود نیاورد و یا اصلاً برق تولید نکند؛ به راحتی متوجه می شوید که احتمالاً مشکلی وجود دارد.

پلتفرم های نظارتی دیجیتال

اکثر سیستم های پنل های خورشیدی خانگی، به نوعی سیستم نظارت مجهز هستند. چنین سیستمی ممکن است یک برنامه یا یک وب سایت باشد؛ در هر صورت اگر یک شرکت حرفه ای پنل های خورشیدی شما را نصب و راه اندازی کرده باشد؛ احتمالاً به نوعی امکان مشاهده تولید روزانه سیستم خورشیدی از طریق اینورتر خورشیدی را برایتان فراهم کرده است.

بررسی کنتور

اگر به احتمال بسیار کم به هیچگونه سیستمی برای بررسی دیجیتالی سیستم خورشیدی خود دسترسی ندارید؛ باز هم می توانید از طریق کنتور برق (نشان دهنده جریان برق مصرفی در داخل خانه و انرژی است که از طریق شبکه برق به منزل شما تزریق می شود) منزل خود، عملکرد سیستم خورشیدی‌تان را مورد بررسی قرار دهید. در اواسط روز، یعنی زمانیکه خورشید در آسمان است و پنل های خورشیدی مشغول تولید برق هستند؛ عدد روی کنتور شما پایین می آید. اگر عدد روی کنتورتان افزایش یابد؛ بدان معنی است که سیستم پنل خورشیدی شما به احتمال زیاد اصلاً کار نمی کند و آنچه مصرف می‌ گردد مربوط به انرژی خورشیدی ذخیره شده است.

بررسی قبوض برق

یکی از راه ها برای اینکه بفهمید پنل های خورشیدی شما ممکن است نیاز به تعمیر و نگهداری داشته باشند، قبض برق است. اگر قبض برق شما به این دلیل افزایش یافته که پنل های خورشیدی تان آنگونه که باید و شاید برق تولید نمی کنند؛ باید سریعاً دست به کار شوید و این مشکل را برطرف کنید.

نحوه نظارت بر سیستم پنل خورشیدی خارج از شبکه

اگر پنل های خورشیدی شما به شبکه برق متصل نیستند و تنها به یک اتاقک یا وسیله نقلیه متصل هستند؛ باز هم راه هایی برای بررسی اینکه آیا پنل های خورشیدی شما به تعمیر و نگهداری نیازمند هستند یا خیر وجود دارد.

کافی است یک کنترل کننده شارژی مجهز به صفحه LED داشته باشید؛ این ابزار، ورودی برق خورشیدی تولید شده توسط سیستم شما را نشان می دهد. بدیهی است که اگر توان ورودی به این ابزار مرتباً کمتر شود؛ به این معنی است که مشکلی وجود دارد. اما اگر کنترل کننده شارژی شما سیستم مانیتورینگ نداشته باشد؛ احتمالاً تا زمان خالی شدن و عدم شارژ شدن باتری خود متوجه نمی شوید که پنل های خورشیدی شما دیگر کار نمی کنند.

تعویض قطعات سیستم انرژی خورشیدی

اگر پنل های خورشیدی شما اصلاً برق تولید نکنند؛ احتمالاً مجبور خواهید شد بخش هایی از سیستم را تعویض کنید. این اتفاق بسیار رایج است؛ زیرا بخش های مختلف یک سیستم انرژی خورشیدی ممکن است در اثر تقابل با تجهیزات داخلی یا نیروهای خارجی، شکسته شده و یا آسیب ببینند.

تعویض اینورتر خورشیدی

یکی از رایج ترین دلایل خرابی سیستم پنل های خورشیدی، معیوب بودن اینورتر آنهاست. اینورترها دستگاه های پر قدرتی هستند که برق DC تولید شده توسط پنل های خورشیدی شما را به برق AC قابل استفاده تبدیل می کنند. رتبه بندی اینورترها براساس طول عمر 10 ساله است. از این رو به احتمال زیاد مجبورید یک بار در طول عمر پنل های خورشیدی خود، اینورترهای آنها را تعویض نمایید.

اگر اینورتر سیستم خورشیدی شما نیاز به تعویض دارد؛ حتماً این کار را به یک متخصص برق بسپارید. جریان الکتریسیته خطرناک است و اگر ناخودآگاه با آن تماس پیدا کنید؛ ممکن است کشنده باشد. توجه داشته باشید که قبل از هر نوع اقدامی در زمینه تعمیر و نگهداری پنل های خورشیدی، باید به صورت موقت برق کل خانه خود را قطع کنید.

تعویض یکی از پنل های خورشیدی

اگر سیستم خورشیدی شما کمتر از حد معمول برق تولید می کند؛ احتمالاً یکی از پنل های خورشیدی شما از کار افتاده اند (پنل ها کاملاً مستقل از یکدیگر کار می کنند). اکثر برقکارها با استفاده از یک سیستم مانیتورینگ مناسب می توانند تشخیص دهند که کدام پنل خورشیدی دیگر کار نمی کند.

به شدت توصیه می شود نصاب اصلی که کار نصب سیستم های خورشیدی شما را انجام داده است (در صورت موجود بودن)، قطعات معیوب سیستم خورشیدی تان را تعویض نماید. اگر در زمینه برق سر رشته ندارید؛ هیچ وقت سعی نکنید یکی از پنل های خورشیدی سیستم خود را تعویض کنید.

تعویض قطعات خورشیدی یا سیم کشی فرعی

اگر احساس می کنید پنل های خورشیدی عملکرد ضعیفی دارند و آنگونه که باید و شاید کار نمی کنند؛ بهتر است سیستم مذکور را هر چند سال یک بار به دقت مورد بررسی قرار دهید. گاهی اوقات نرده ها و براکت های فلزی که سیم کشی پنل های خورشیدی را در جای خود محکم می کنند؛ ممکن است زنگ زده یا دچار خوردگی شده باشند. در هر صورت توجه داشته باشید که قطعات معیوب و خراب باید تعویض شوند.

سیم کشی یک سیستم در معرض بیشترین آسیب پذیری در مقابل عوامل خارجی قرار می گیرد. هر چند که بیشتر سیستم های الکتریکی توسط یک کانال فلزی محافظت می شوند؛ اما آب و هوا و موجودات مزاحم شاید به بخش های اصلی آنها آسیب برسانند و باعث شکستگی و خرابی آنها گردند. بهتر است عادت کنید همواره مراقب سیستم خورشیدی در حال کار خود باشید.

بهترین راه تمیز کردن پنل های خورشیدی چیست؟

احتمالاً تمیز کردن پنل های خورشیدی تنها کاری است که صاحبان آنها ممکن است مجبور شوند در طول عمر 30 ساله آنها انجام دهند. استفاده از پنل های خورشیدی در مناطق آفتابی که در طول سال نور خورشید زیادی دریافت می کنند، بسیار رایج است. متاسفانه برخی از مکان ها مانند جنوب شرقی ایران، آب و هوای خشکی دارند؛ در نتیجه بارش باران های نادر باعث می شود که حجم بالایی از گرد و خاک بر روی پنل های خورشیدی جمع گردد. وجود این لایه نازک از ذرات بر روی پنل های خورشیدی، بر توان خروجی آنها تاثیر منفی می گذارد. گرد و غبار و ضایعات، درست مانند آب و هوای ابری، باعث کاهش عملکرد یک سیستم خورشیدی می شوند.

استفاده از خدمات یک شرکت نظافت پنل خورشیدی

بهترین راه برای تمیز کردن پنل های خورشیدی، استفاده از خدمات یک شرکت نظافتی است. در مناطقی که استفاده از پنل های خورشیدی رایج است؛ شرکت های زیادی در تمیز کردن آنها تخصص دارند. هر چند که استفاده از خدمات آنها هزینه دارد؛ اما نظافت پنل های خورشیدی باعث افزایش توان خروجی شان می شود که این کار به کاهش هزینه قبوض برق شما منجر می گردد.

محول کردن جریان تمیز کاری به طبیعت

اگر به یک شرکت خدماتی دسترسی ندارید و یا نمی خواهید از خدمات چنین شرکت هایی استفاده کنید؛ نگران نباشید هنوز هم راه های دیگری وجود دارد. در مناطقی که بارندگی های مکرر رخ می دهد؛ تمیز کردن پنل های خورشیدی به خودی خود انجام می گیرد. بارش شدید باران به راحتی گرد و خاک و ضایعات انباشته شده روی پنل های خورشیدی شما را پاک کرده و از بین می برد.

پاشیدن آب روی پنل های خورشیدی

نیازی نیست برای تمیز کردن پنل های خورشیدی خود حتماً به بارش شدید باران متوسل شوید (شیلنگ آب باغچه هم کفایت می کند). هر چند شاید با این کار نتوانید پنل های خورشیدی خود را همانند یک حرفه ای تمیز کنید؛ اما به هر حال پاشیدن آب با شیلنگ بر روی پنل های خورشیدی تا حد زیادی باعث تمیز شدن آنها می شود.

نحوه از بین بردن برف روی پنل های خورشیدی

اگر پنل های خورشیدی شما کاملاً پوشیده از برف باشند، بعید است اصلاً برق تولید کنند؛ زیرا نور خورشید به هیچوجه به آنها نمی رسد. در صورت پوشیده شدن کامل پنل های خورشیدی با برف، بهتر است به چند نکته زیر توجه کنید.

صبور باشید

متوسط شیب سقف خانه ها در بسیاری از مناطق، چیزی در حدود 20 درجه است. اکثر پنل های خورشیدی، برخلاف ساختار پله ای سقف های شیروانی (که برای جلوگیری از سر خوردن برف به این صورت طراحی شده اند) آنقدر صاف و هموار هستند که برف به آسانی از روی آنها سر می خورد. بنابراین کمی نور خورشید به راحتی می تواند برفی که روی پنل های شما را پوشانده است، ظرف چند روز پس از بارش برف، ذوب کرده و از بین ببرد.

زمام امور را به دست بگیرید

اکثر کارشناسان این صنعت توصیه می کنند که بهتر است برف نشسته روی پنل های خورشیدی خود را پاک کنید؛ زیرا برف نه تنها برای سیستم شما مضر است، بلکه احتمال دارد جان شما را نیز به خطر بیاندازد. به همین دلیل افرادیکه به انرژی خورشیدی متکی هستند، به راهکارهایی برای حذف برف نیاز دارند.

ابزارهایی وجود دارند که به آنها «شن‌ کش سقفی» گفته می شود (به صورت آنلاین قابل خریداری هستند)؛ آنها برای پاک کردن برف از جاهایی که دسترسی به آنها غیر ممکن است بسیار مناسب هستند. با استفاده از یکی از این ابزارها به راحتی می توانید برف نشسته روی پنل های خورشیدی خود را پاک نمایید.

در مورد برف نیز مانند گرد و خاک، پاشیدن آب بر روی برف، باعث تسریع روند ذوب شدن آن می شود. اما این کار تنها در صورتی امکان پذیر است که دمای بیرون، بالاتر از دمای انجماد آب باشد؛ در غیر این صورت پاشیدن آب ممکن است منجر به یخ زدن سطح پشت بام شما شود.

دور نگه داشتن پنل های خورشیدی از دسترس پرندگان و سایر حیوانات

یکی دیگر از مواردیکه در هنگام نگهداری و تعمیر پنل های خورشیدی باید به آن توجه کنید؛ دور نگهداشتن آنها از دسترس پرندگان یا حیوانات دیگری است که ممکن است سیستم را دستکاری کرده و یا به آن آسیب برسانند.

سیستم های خورشیدی به دلیل داشتن پوشش سایه‌دار محل مناسبی برای لانه سازی پرندگان، سنجاب ها، ساریگ ها و سایر حیوانات هستند. از آنجاییکه پوشش سیم های سیستم های خورشیدی مبتنی بر سویا است؛ لذا ممکن است موجودات مزاحم را جذب خود کنند، زیرا در طول گرمای روز بویی شبیه وانیل از خود منتشر می کنند.

به همین دلیل اکیداً پیشنهاد می شود که در هنگام نصب پنل های خورشیدی از صفحات خورشیدی به عنوان محافظ آنها استفاده کنید؛ به این صورت دیگر موجودات مزاحم نمی توانند از فضای اطراف پنل های خورشیدی برای لانه سازی بهره بگیرند.

وقتی پنل های خورشیدی دیگر کار نکنند، چه باید کرد؟

متاسفانه همه چیزهای خوب بالاخره زمانی به پایان عمرشان می رسند؛ پنل های خورشیدی معمولاً بعد از 25 سال استفاده، با ظرفیت کمتر از 50% کار می کنند. در این صورت باید آنها را با پنل های خورشیدی جدید تعویض کنید؛ اما باید راهی مناسب برای معدوم کردن مناسب آنها بیابید.

خوشبختانه امروزه تقریباً تمام مواد متشکله پنل های خورشیدی مدرن قابل بازیافت هستند. پنل های خورشیدی معمولاً از شیشه، پلاستیک و آلومینیوم ساخته می شوند که همگی آنها بازیافت می شوند.

به علاوه فناوری های امروز امکان بازیافت حدود 85% از ویفرهای سیلیکونی که برای تولید برق در پنل ها مورد استفاده قرار می گیرند را فراهم کرده اند؛ از این رو می توان این پنل ها را بازیافت کرد و در نسل بعدی پنل های خورشیدی مجدداً مورد استفاده قرار داد. امروزه در بیشتر نقاط جهان، دفع غیر اصولی پنل های خورشیدی مشمول جریمه می شود؛ زیرا پایدار نگهداشتن انرژی های تجدید پذیر در کاهش انتشار کربن نقش مهمی ایفا می کند.

کلام پایانی

امیدواریم این راهنما بتواند به شما در زمینه شناسایی و حل مشکلات مرتبط با پنل های خورشیدی کمک کند. شما با خرید پنل های خورشیدی قدم مهمی در زمینه تولید انرژی های پاک و تجدید پذیر در 30 سال آینده برداشته اید. با وجود این راهنمایی ها، اکیداً توصیه می کنیم که اگر قصد تعمیر با تعویض بخش هایی از سیستم خورشیدی خود را دارید، از وجود یک متخصص استفاده کنید.