قطعی برق صنایع و راهکارهای حل آن
شاید اغراق نباشد اگر بگوییم امسال یکی از گرم ترین تابستان های چند سال گذشته را تجربه کردیم؛ آنقدر گرم که دولت برای حفظ سلامت و مدیریت مصرف انرژی تصمیم به تعطیلی یکی دو روزه ادارات و سازمان ها گرفت و از مردم خواست اگر کار ضروری ندارند از خانه خارج نشوند. در این میان اما به رسم سال های گذشته، محدودیت مصرف انرژی که البته در سال جاری جدی تر و سختگیرانه تر اعمال شد، و خاموشی های بین یک تا سه روز در هفته شرکت های صنعتی و معدنی در 4 ماه پیک مصرف، صاحبان این واحدها را با چالش های متعددی روبرو کرد. برای مثال تعطیلی دو روز در هفته برای صنعت سیمان، امکان‌پذیر نیست به این دلیل که اگر کوره خاموش شود، فردای آن نمی توان فرایند تولید را از سر گرفت که همان‌طور که می بینیم در روزهای اخیر روند توزیع سیمان در کشور به همین واسطه مختل شده، قیمت آن به شدت افزایش یافته و حتی طبق شنیده ها، برخی کارخانه های تولید سیمان تعطیل شده است؛ این در حالی‌ست که ایران جزو ۶ کشور اصلی تولیدکننده سیمان در دنیا به شمار می آید و تجربه چنین شرایطی برای این صنعت بسیار هزینه بر است. یا قطعی برق صنایع بزرگی همچون فولاد و پتروشیمی، منجر به توقف فرایندهای حساس تولید می شود و خرابی محصولات نیمه ساخته را به دنبال دارد و این امر سبب هزینه های زیادی می شود. بسیاری از واحدهای تولیدی دیگر نیز شرایطی مشابه را تجربه می کنند.
متاسفانه این خاموشی ها ضرر هنگفتی را به واسطه آسیب به ماشین آلات و تجهیزات و افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری به تولیدکنندگان تحمیل می کند و کاهش تولید ناخالص داخلی را رقم می زند. در شرکت های بزرگ صنعتی و معدنی، علاوه بر آنچه گفته شد، خاموشی ها سبب از دست رفتن بازارهای بین المللی و تضعیف اعتبار به واسطه اخلال در عمل به تعهدات هم می شود. طبق گزارش‌ها زیان ناشی از قطعی برق صنایع روزانه بیش از ۵ هزار میلیارد تومان است که همین یک جمله کوتاه، روایت یک فاجعه است.
تقویم تعطیلات تابستانی صنایع
اما یکی از پیشنهادات بخش خصوصی به دولت در شرایط موجود، تدوین تقویم تعطیلات تابستانی برای صنایع بوده است. به گفته آنها، اگر طبق این تقویم در پیک مصرف برق یعنی از نیمه دوم خرداد تا نیمه شهریور، برای مثال 15 روز برای صنایع تعطیلات در نظر گرفته شود، آنها می توانند تا حد زیادی زمان را مدیریت کنند و با تجمیع بخشی از مرخصی های سالانه کارگران در این 15 روز، هزینه ها را سر و سامان دهند. اینطور که پیداست دولت اما این پیشنهاد را نپذیرفته است؛ به چه دلیلی نمی دانیم؟!
حل چالش قطعی برق صنایع با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر
با تمام این اوصاف و شرح وضعیت موجود، انرژی های تجدیدپذیر چقدر می توانند در حل این چالش موثر باشند؟! باید گفت براساس گزارش میدانی که در این زمینه انجام دادیم واحدهای تولیدی که یک نیروگاه خورشیدی متناسب با دیماند یا همان ظرفیت انشعاب شان راه اندازی کرده اند، توانسته اند بخشی از مصرف انرژی شان را تحت پوشش قرار دهند. این خبر حاوی این پیام است که در صورت حمایت دولت و تحقق وعده ها، روی آوردن به انرژی خورشیدی برای تامین انرژی موردنیاز صنایع اقدامی موثر است.
در این میان به گفته رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، بحران تامین انرژی از ده سال قبل پیش بینی شده بود و اگر همان زمان طبق پیشنهادی که به وزارت نفت داده شد، باوجود پتانسیل بالای ایران در حوزه انرژی های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی، بخشی از منابع حاصل از صادرات نفت در حوزه انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری شده بود امروز بخش صنعت با چنین بحرانی روبرو نبود. اما متاسفانه همراهی نکردن با بخش خصوصی و بی توجهی به این پیشنهاد سبب ضررهای هنگفتی به این بخش شد. این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی همچون آلمان، از سال ها قبل با سرمایه گذاری در این زمینه به دستاوردهای مطلوبی دست یافته اند. ناگفته نماند که استفاده از انرژی خورشیدی باتوجه به شرایط کشورِ ما ایران، باید در کنارِ افزایش ظرفیت تولید، بهبود کارایی شبکه و اجرای برنامه های مدیریت تقاضا انجام شود تا نتیجه دلخواه به دست آید.
همان طور که تجربه کشورهایی همچون هند و آفریقای جنوبی نشان می دهد، توسعه انرژی های تجدیدپذیر، وابستگی به سوخت های فسیلی را کاهش می‌دهد و امنیت انرژی را به دنبال دارد که سیاست‌گذاری های درست و به هنگام در این زمینه نقش بسیار مهمی در تحقق آن دارد. پس بهتر است با بهره گیری از یک رویکرد همه جانبه و با همراهی دولت و بخش خصوصی، استفاده از تجربیات موفق جهانی تا دیر نشده وضعیت موجود را در دست بگیریم، راهکارها را بررسی و با شیوه ای درست اجرا کنیم زیرا اینطور که پیداست هر سال شرایط بدتر و بدتر خواهد شد.
