بانک جهانی و پتانسیل تولید برق خورشیدی در کشورهای مختلف

پتانسیل تولید برق از منابع فتوولتائیک خورشیدی در اکثر کشورها آنقدر است که بتواند کل تقاضای فعلی برق آنها را تامین کند. برای سیاست گذاران و سرمایه گذاران معمولاً این سوال مطرح است که آیا پتانسیل PV در یک کشور یا منطقه خاص آنقدر خوب است که بتواند از آن نهایت استفاده را کرد؟ و اگر چنین است، این پتانسیل در چه مقیاسی است؟

تاکنون ارزیابی جهانی و بررسی کاملی  از پتانسیل PV در سطح کشورها وجود نداشته است. در سال 2020 گزارش جدید بانک جهانی با نام “پتانسیل انرژی فتوولتائیک خورشیدی در هر کشور” منتشر شد که سعی دارد با ارزیابی تئوریک و بررسی پتانسیل عملی (که شامل محاسبه عوامل موثر بر بازده تبدیل PV و محدودیت های جغرافیایی و…) و همچنین بررسی پتانسیل اقتصادی تولید برق PV، با در نظر گرفتن پارامترهای ساده ای مانند هزینه های تولید برق، این خلا را پر کند.

این گزارش بانک جهانی، بر اساس داده های ارائه شده توسط Global Solar Atlas  (که ابزاری رایگان تحت وب است) تهیه  شده است که جدیدترین داده ها را در مورد پتانسیل منابع خورشیدی در سطح جهان ارائه می دهد. در این داده ها خلاصه ای از پتانسیل منابع یک کشور و نحوه مقایسه آن با سایر کشورها ارائه شده است.

این داده ها امکان ارزیابی یا مقایسه تقریبا هر سایت، منطقه یا کشوری را امکان پذیر می کند. شاید جای تعجب باشد که تفاوت در میانگین پتانسیل واقعی بین کشورهای با بالاترین پتانسیل (به عنوان مثال نامیبیا) و کمترین (به عنوان مثال ایرلند) کمی کمتر از فاکتور دو است. در مجموع، 93٪ از جمعیت جهانی در کشورهایی زندگی می کنند که متوسط ​​توان روزانه PV خورشیدی بین 3.0 تا 5.0 kWh/kWp را دارند. در حدود 70 کشور دارای شرایط عالی برای PV خورشیدی هستند که در آنها میانگین روزانه بیش از 4.5 kWh/kWp ظرفیت وجود دارد که برای جوشاندن حدود 25 لیتر آب کافی است. کشورهای منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و کشورهای جنوب صحرای آفریقا با همراهی افغانستان، آرژانتین، استرالیا، شیلی، ایران، مکزیک، مغولستان، پاکستان، پرو و ​​بسیاری از کشورهای جزایر اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس در راس کشورهای دارای بالاترین میزان انرژی دریافتی خورشید هستند.

یکی از پارامترهای مهمی که تعیین کننده قابلیت بالای کشورها در دریافت انرژی خورشیدی است یکنواخت بودن تابش در طول فصول مختلف می باشد به قسمی که کمترین تلرانس تابش در آنها وجود داشته باشد. در مجموع، 86٪ از جمعیت جهانی در 150 کشور زندگی می کنند که اختلاف بین حداکثر و حداقل میزان تولید بین فصول مختلف زیر فاکتوردو است و متوسط ​​تولید روزانه آنها بالای 3.5 kWh/kWp است.

در کنار منابع خورشیدی، پتانسیل رشد در صنعت خورشیدی براساس نیاز برق یک کشور تعیین می شود. از جمله موارد دیگری که در این باب می توانند عامل و انگیزه سرمایه گذاری در این حوزه باشد سیاست های حمایتی دولتها است مانند  محدود کردن هزینه ها و زمان بازپرداخت آنها برای سرمایه گذاران این صنعت، حذف مالیات بر درآمد، خرید تضمینی برق تولیدی و…

موارد دیگری از جمله خطرات مرتبط با آب و هوا و تغییرات جوی؛ پایداری شبکه های برق؛ قابل پیش بینی بودن تابش؛ هزینه های اتصال به شبکه سراسری، امکان انتقال و توزیع و سایر عوامل فنی، اجتماعی و اقتصادی نیز موثر هستند. از این رو PV خورشیدی ممکن است به دلیل شیوع قیمت بالای برق، یا اوج بار زیاد در روز از صنعت یا تهویه مطبوع، در کشورهایی با پتانسیل نسبتاً کم خورشیدی از نظر اقتصادی جذاب باشد.

گزارش بانک جهانی با هدف ارائه یافته هایی برای مقایسه سطح بالا بین کشورها و مناطق در مورد پتانسیل انرژی خورشیدی آنها و هدف آن افزایش آگاهی، تحریک علاقه به سرمایه گذاری و آگاهی بخشیدن به بحث عمومی است.

بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته – از نظر شاخص توسعه انسانی، قابلیت اطمینان در تأمین برق و دسترسی به برق – از پتانسیل فتوولتائیک خورشیدی عملی بسیار بالایی برخوردارند، که تاکنون استفاده نشده است. در اتیوپی تنها 0.005٪ از مساحت کشور می تواند انرژی کافی برای تأمین نیازهای موجود تولید کند و در مکزیک این رقم فقط 0.1٪ است.

بانک جهانی خود را متعهد به حمایت از چنین کشورهایی در استفاده از این فرصت برای بهره وری از انرژی خورشیدی با هزینه کم و پاک  می داند و از توسعه اقتصادی و ایجاد شغل در این حوزه پشتیبانی می کند –  کمک های این نهاد در انواع مختلف می توانند باشند به عنوان مثال از طریق طرح کاهش خطر زیست محیطی با حمایت از انرژی خورشیدی و یا برنامه کمک به مدیریت بخش انرژی. پشتیبانی از گسترش بازارهای توزیع سیستم های خورشیدی خانگی از طریق ابتکار Lighting Global ، تأسیس مینی شبکه های سبز، سرمایه گذاری در پارک های خورشیدی در مقیاس مطلوب و توسعه زیرساخت های مشترک در حمایت از توسعه بخش خصوصی گسترش می یابد.

به عنوان مثال در سال 2010، بانک جهانی بطور رسمی صندوق گردش مالی خورشیدی غزه را راه اندازی کرد، یک پروژه آزمایشی با دفتر انرژی فلسطین برای نصب خورشیدی روی زمین در غزه برای مصرف کنندگان خانگی، کسب و کارها و بیمارستان ها. تحت این پروژه، یک مصرف کننده می تواند برای سیستم های PV خورشیدی درخواست حمایت مالی کند و هزینه آن از طریق اقساط ماهیانه به صندوق بپردازد. صندوق گردش مالی خورشیدی غزه مبلغ اولیه 2 میلیون دلار را برای کمک به بیش از هزار خانواده و شرکت های بزرگ برای نصب سیستم های خورشیدی برای مجموع ظرفیت نصب شده حدود 1.7 مگاوات  اختصاص داده است.  این صندوق از طریق پروژه بهبود کیفیت بخش برق (ESPIP)، که در همکاری با بانک جهانی توسعه یافته است، تامین مالی می شود. در مثالی دیگر این بانک در ماه ژوئن 2018، بیش از 500 میلیون دلار برای دو پروژه انرژی تجدیدپذیر در سند پاکستان تعهد کرده است. این پروژه ها در ایجاد یک کریدئر اقتصادی قدم برداشته و انتظار می رود که فعالیت های اقتصادی میان پاکستان و افغانستان را تسریع کند.

شما می توانید گزارش کامل بانک جهانی رو در لینک زیر ببینید.
https://documents.worldbank.org